„Wielki Gatsby” jest jedną z powieści amerykańskiego
pisarza Francisa Scotta Fitzgeralda. Książka została wydana w roku 1925, a jej
akcja rozgrywa się w lecie 1922 roku, nawiązując swą tematyką do epoki
jazzu, jak nazywa okres lat 20. sam Fitzgerald. Pomimo niewielkiej sławy, jaką
mógł poszczycić się „Wielki Gatsby” za życia Fitzgeralda (który to zaliczał się
do pisarzy tzw. straconego pokolenia), powieść zyskała na popularności
w latach 50. XX wieku, a także doczekała się pięciu ekranizacji.
Jay Gatsby jest bohaterem romansu, opowiadającego
nie tylko o miłości, ale również o marzeniach oraz zamiłowaniu do pieniędzy
i dobrej zabawy. To tajemnicza postać nieszczęśliwie zakochana w próżnej i
ogarniętej ideą materializmu kobiecie, wciąż żyjąca przeszłością i trwająca w nadziei
na lepszą przyszłość. Narratorem powieści jest Nick Carraway, sąsiad
Gatsby’ego, który zaprzyjaźnia się z nim podczas jednego z wielu przyjęć, jakie
zostały wydane w posiadłości Jaya. Dzięki tej przyjaźni Gatsby ma szansę na
ponowne spotkanie z ukochaną Daisy, a Nick dowiaduje się coraz więcej
o przeszłości mężczyzny, o którym wszyscy mówią, choć nikt go do końca nie
zna.
F. Scott Fitzgerald stworzył w swojej powieści
postacie pełne wad. Daisy jest zadufana w sobie, kapryśna i pogrążona w
przesycie dostatku i majętności. Jednak według niej tego oczekuje świat
od kobiet – aby były piękne i głupie. Jej mąż Tom Buchanan ma podobne
zdanie, ponadto jest hipokrytą i bywa agresywny. Sam Gatsby jest natomiast zbyt
zaślepiony, by dostrzec jak bardzo Daisy zepsuta jest bogactwem. Wierzy,
że mogą jeszcze raz przeżyć minione chwile, kiedy byli sobie bliscy. Jedynie Nick,
protagonista powieści, może być uznany za przyzwoitą osobę. Jest dobrze
wykształcony i nie daje się ponieść własnym ambicjom. Z początku może się
wydawać nieistotnym charakterem, później jednak staje się wyraźnym punktem
akcji. Tak samo jak czytelnik, wraz z rozwojem fabuły dopiero poznaje
sekrety Gatsby’ego i to, co czyni go wspaniałym i wielkim. Czy zyskał swoją
sławę dzięki majątkowi i bankietom wydawanym w domu, na które przychodzą
poszukujący dobrej zabawy bogacze? Czy to przez wielką miłość, jaką nigdy nie
przestał darzyć Daisy? A może to tylko ironia autora i sposób, w jaki Gatsby
doszedł do bycia lokalnym celebrytą sprawia, że jest on przeciwieństwem
wielkości…
„Wielki Gatsby” to realistyczne spojrzenie na jedną
z najbardziej interesujących epok w dziejach Ameryki. Historia Gatsby’ego
jest wesoła i smutna, ekscytująca i melancholijna. Reprezentuje wartości i
zachowania charakterystyczne dla burzliwych lat dwudziestych: kult pieniądza, liczne
przestępstwa, chciwość i brak umiaru. Te czasy były pełne aroganckich ludzi, ogromnych
przyjęć, alkoholu (wbrew zasadom prohibicji), muzyki i tańca, więc taka jest
też książka Fitzgeralda.
Moim zdaniem „Wielki Gatsby” wart jest przeczytania,
choć nie jest to powieść wyróżniająca się ponad inne romanse. Książka została
napisana pięknym językiem zarówno w oryginale jak i w tłumaczeniach
Kazimierza Capa i Ariadny Demkowskiej – Bohdziewicz, ale opisana w niej została
zwykła historia o tragicznym bohaterze i jego niespełnionych pragnieniach – motyw,
jaki często pojawia się w literaturze. Fitzgerald nie chciał jednak przekazać,
że wszystkie nasze cele są skazane na porażkę, lecz pogoń za niegodnymi
marzeniami doprowadzi do tragedii. Nawiązuje do tego ostatnie zdanie powieści: „Tak oto nieprzerwanie dążymy naprzód – pod
prąd, który nieubłaganie spycha nas z powrotem i każe dryfować w przeszłość”. Istotnie,
książka nie wybija się ponad inne dzieła, lecz razem z innymi powieściami stara
się wskazać, że zawsze możemy być lepsi i opłaca się pracować nad sobą. Pomimo prostej fabuły, można z niej
wyciągnąć prawdy o życiu w wyższych sferach i różnicach między warstwami
społecznymi. „Wielki Gatsby” niewątpliwie spodoba się miłośnikom literatury
obyczajowej i wczesnych lat 20. ubiegłego wieku, choć może nie przypaść do
gustu tym, którzy szukają wartkiej akcji. Osobiście uważam jednak, że warto dać
mu szansę niezależnie od upodobań.
N. T.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz